verne/dwadziescia-tysiecy-mil-podmorskiej-zeglugi
Krótkie streszczenie
Oceany świata, 1866-1868. W roku 1866 statki zaczęły napotykać tajemnicze świecące stworzenie morskie. Po dramatycznym ataku na parowiec Scotia, amerykańska fregata Abraham Lincoln wyruszyła na ekspedycję łowiecką. Na pokładzie znalazł się francuski profesor Piotr Aronnax wraz ze służącym Conseilem i kanadyjskim harpunnikiem Nedem Landem.
Po długim pościgu statek natknął się na tajemniczy obiekt. Podczas ataku Aronnax, Conseil i Ned wpadli do morza i zostali uratowani przez załogę okrętu podwodnego Nautilus. Jego dowódca, kapitan Nemo, okazał się genialnym wynalazcą żyjącym w izolacji od ludzkości.
Nautilus rozpoczął podróż przez oceany świata. Załoga obserwowała cuda podwodnego świata, odwiedziła zatopioną Atlantydę i dotarła na biegun południowy. Ned Land, tęskniący za wolnością, planował ucieczkę.
Tak, kocham morze! Morze jest wszystkim! Pokrywa ono siedem dziesiątych powierzchni naszego globu. Jego tchnienie jest czyste i zdrowe. Jest to niezmierzona pustynia, gdzie jednak człowiek nie jest nigdy sam...
Kapitan Nemo stopniowo ujawniał swoją mroczną stronę. Zatopił okręt wojenny, mszcząc się za dawne krzywdy. Podczas ucieczki w norweskim Maelstromie Aronnax, Conseil i Ned cudem ocaleli, wyrzuceni na brzeg Lofotów. Los Nautilusa i kapitana Nemo pozostał nieznany.
Szczegółowe streszczenie
Podział na rozdziały jest umowny.
Tajemnica morskiego potwora i schwytanie przez Nautilusa
W 1866 roku na oceanach świata zaczęły się dziać niezwykłe rzeczy. Statki napotykały tajemniczą "ogromną rzecz" - wrzecionowaty, czasem świecący obiekt, znacznie większy i szybszy od wieloryba. Incydenty mnożyły się: 20 lipca parowiec "Governor Higginson" spotkał masę wyrzucającą słupy wody na wysokość stu pięćdziesięciu stóp, 23 lipca "Cristobal Colon" również napotkał potwora na Oceanie Spokojnym. Zjawisko to wzbudziło ogromne zainteresowanie opinii publicznej i środowisk naukowych na całym świecie.
Szczególnie dramatyczny był incydent z parowcem "Scotia" należącym do kompanii Cunard. Okręt został uderzony od spodu, co spowodowało powstanie dwumetrowego otworu w zewnętrznym poszyciu. Inżynierowie byli zdumieni precyzją cięcia - żelazna blacha o grubości czterech centymetrów została przecięta "czysto jak nożycami". Od tej pory wszystkie niewyjaśnione wypadki na morzu przypisywano potworowi.
Nie było żadnej wątpliwości, że zwierzę, potwór, zjawisko przyrody, które tak intrygowało cały świat uczony... było zjawiskiem bardziej jeszcze zadziwiającym, bo dziełem ręki ludzkiej.
Profesor Piotr Aronnax z paryskiego Muzeum Historii Naturalnej został zaproszony na pokład amerykańskiej fregaty "Abraham Lincoln" pod dowództwem kapitana Farraguta, aby wziąć udział w ekspedycji mającej na celu schwytanie tajemniczego stworzenia. Towarzyszyli mu wierny służący Conseil oraz kanadyjski harpunnik Ned Land.
Kapitan Nemo i życie na pokładzie Nautilusa
Po długim pościgu "Abraham Lincoln" w końcu napotkał tajemniczy obiekt. Ned Land rzucił harpunem, ale w wyniku gwałtownego wstrząsu Aronnax, Conseil i Ned Land wpadli do morza. Zostali uratowani przez załogę dziwnego statku, który okazał się być okrętem podwodnym "Nautilus". Jego dowódca przedstawił się jako kapitan Nemo - tajemniczy człowiek, który zerwał z ludzkością i żył w całkowitej izolacji pod wodą.
Jesteście moimi jeńcami wojennymi. Ocaliłem was, choć mógłbym jednym słowem zanurzyć was w przepaść oceanu! Wyście mnie napadli! Wyście mi przyszli wydrzeć tajemnicę, której żaden człowiek znać nie powinien.
Kapitan Nemo pokazał Aronnaxowi wspaniałe wnętrza "Nautilusa" - bibliotekę z dwunastoma tysiącami tomów, salon pełen dzieł sztuki i skarbów natury, oraz maszynownię zasilaną elektrycznością. Okręt był napędzany przez zaawansowany system elektryczny, który zapewniał światło, ciepło i ruch. Nemo wyjaśnił, że wszystkie potrzebne surowce pozyskuje z morza, żywiąc się wyłącznie produktami oceanu.
Podróż przez Ocean Spokojny i przygody
"Nautilus" rozpoczął podwodną podróż po Oceanie Spokojnym. Aronnax, Conseil i Ned Land mogli obserwować cudowny podwodny świat przez okna salonu. Widzieli niezliczone gatunki ryb, korale, wodorosty i inne morskie stworzenia w ich naturalnym środowisku. Kapitan Nemo zabrał ich na pierwszą podwodną wycieczkę w skafandrach nurków, gdzie mogli spacerować po dnie oceanu i podziwiać podmorski las.
Był to cud, uroczystość dla oka — owa gra barwnych odcieni, istny kalejdoskop kolorów: zielonego, żółtego pomarańczowego, fioletowego, niebieskiego, błękitnego; słowem, cała paleta szalonego kolorysty.
Podczas podróży "Nautilus" napotkał wiele przygód. W Cieśninie Torresa okręt osiadł na mieliźnie koralowej, ale kapitan Nemo spokojnie czekał na przypływ. Załoga mogła wyjść na wyspę Gueboroar, gdzie Ned Land polował na dziki i kangury, ciesząc się smakiem świeżego mięsa po długiej diecie morskiej. Jednak ich pobyt na lądzie został przerwany przez atak tubylców Papuasów, którzy obrzucali ich kamieniami.
Kapitan Nemo wykazał się geniuszem, elektrycznie naładowując poręcze "Nautilusa", co odstraszało napastników. Okręt uwolnił się z mielizny dokładnie zgodnie z przewidywaniami kapitana i bezpiecznie opuścił niebezpieczną cieśninę. Podczas dalszej podróży załoga obserwowała zatopione wraki statków, bogactwo podwodnej flory i fauny, a także niezwykłe zjawiska oceaniczne.
"Nautilus" dotarł do wyspy Vanikoro, gdzie kapitan Nemo opowiedział historię zaginionej ekspedycji La Perouse'a z XVIII wieku. Na dnie morza można było zobaczyć pozostałości francuskich korwet "Bussola" i "Astrolabe", które rozbiły się o rafy koralowe. To było jedno z wielu miejsc, gdzie przeszłość i teraźniejszość spotykały się w podwodnym świecie kapitana Nemo.
Ocean Indyjski i polowanie na perły
Na Oceanie Indyjskim "Nautilus" zbliżył się do Cejlonu, gdzie kapitan Nemo zaproponował Aronnaxowi zwiedzenie słynnych ławic perłowych w zatoce Manaar. Podczas podwodnej wyprawy odkryli gigantyczną ostrygę - trydaknę olbrzymią, w której Nemo hodował perłę wielkości orzecha kokosowego, o wartości dziesięciu milionów franków. Była to prawdziwa perła, którą kapitan pozwalał rosnąć w naturalnych warunkach.
Podczas eksploracji ławicy perłowej załoga napotkała biednego indyjskiego nurka, który zbierał perły dla zarobku. Nagle na nurka zaatakował olbrzymi rekin. Kapitan Nemo bez wahania rzucił się na pomoc, walcząc z drapieżnikiem sztyletem. W decydującym momencie Ned Land uratował kapitana, zabijając rekina harpunem. Nemo podarował uratowanemu nurkowi torebkę z perłami, wyjaśniając Aronnaxowi, że Indus jest mieszkańcem kraju uciśnionych, do którego on sam należy.
Ów Indus, panie profesorze, jest mieszkańcem kraju uciśnionych, a jeszcze należę i do ostatniej chwili życia należeć będę do tego kraju.
Ten incydent ujawnił humanitarną stronę kapitana Nemo, pokazując, że mimo izolacji od ludzkości, wciąż odczuwa współczucie dla uciśnionych i potrzebujących. Jego bogactwa, zdobyte z podwodnych skarbów, służyły nie tylko jemu, ale także tym, którzy cierpieli pod jarzmem niesprawiedliwości.
Morze Czerwone i przejście do Morza Śródziemnego
"Nautilus" opuścił wody Oceanu Indyjskiego i wpłynął do Morza Czerwonego przez cieśninę Bab-el-Mandeb. Kapitan Nemo wyjaśnił Aronnaxowi właściwości tego morza, jego historię i znaczenie dla starożytnych cywilizacji. Morze Czerwone było słynne z podań biblijnych i stanowiło ważną arterię handlową w czasach starożytnych. Załoga mogła obserwować bogactwo podwodnej flory i fauny, w tym błyszczące korale, meduzy i różnorodne gatunki ryb.
Największą niespodzianką było odkrycie kapitana Nemo - istnienie naturalnego, podziemnego tunelu łączącego Morze Czerwone z Zatoką Peluzyjską, który nazwał "Arabian Tunnel". Nemo odkrył to przejście, obserwując migrację ryb między dwoma morzami. "Nautilus" przepłynął przez ten tunel w niespełna dwadzieścia minut, pędząc z ogromną prędkością w ciemnej galerii pod dnem morza.
12 lutego "Nautilus" wynurzył się na powierzchnię Morza Śródziemnego w pobliżu Peluzy. Dla kapitana Nemo morze to było pełne wspomnień i żalów, dlatego przemierzył je z niezwykłą szybkością - blisko sześćset mil w zaledwie dwie doby. Okręt płynął głównie pod wodą, wynurzając się tylko nocą dla odnowienia zapasu powietrza. Załoga mogła obserwować śródziemnomorskie ryby i pozostałości starożytnych cywilizacji na dnie morza.
Ocean Atlantycki i odkrycie Atlantydy
Po przejściu przez Cieśninę Gibraltarską "Nautilus" wpłynął na Ocean Atlantycki. W Zatoce Vigo kapitan Nemo pokazał Aronnaxowi swoje źródło bogactwa - zatopione hiszpańskie galiony z 1702 roku, pełne złota i srebra z Ameryki. Załoga "Nautilusa" w skafandrach wydobywała skarby z wraków, a Nemo wyjaśnił, że wykorzystuje te bogactwa dla cierpiących istot i uciśnionych plemion.
Największą przygodą była nocna wyprawa na dno Atlantyku, gdzie kapitan Nemo zaprowadził Aronnaxa do zaginionego kontynentu Atlantydy. Na głębokości szesnastu tysięcy metrów, oświetlone przez podwodny wulkan, ukazały się ruiny starożytnego miasta z resztkami akweduktu, akropolu i Partenonu. Nemo napisał na bazaltowej skale jedno słowo: "ATLANTYDA", potwierdzając, że to legendarny kontynent opisany przez Platona.
"Nautilus" zatrzymał się również w podwodnej kopalni węgla w wygasłym wulkanie, gdzie załoga uzupełniała zapasy sodu niezbędnego do zasilania okrętu. To miejsce było idealną, bezpieczną przystanią, niedostępną dla huraganów i ukrytą przed światem zewnętrznym. Kapitan Nemo pokazał, jak jego okręt jest całkowicie niezależny od cywilizacji powierzchniowej.
Podróż na biegun południowy i uwięzienie w lodach
"Nautilus" skierował się na południe, ku biegunom. Załoga napotkała pierwsze lodowce i pływające góry lodowe o fantastycznych kształtach i kolorach. Kapitan Nemo z niezwykłą biegłością manewrował między lodowcami, zmierzając ku biegunowi południowemu. 18 marca okręt został zatrzymany przez bezkresną tamę lodową, ale Nemo miał genialny plan - zanurzyć się pod lód i płynąć na głębokości.
Po przepłynięciu pod lodową barierą "Nautilus" dotarł do wolnego morza w okolicach bieguna południowego. 21 marca 1868 roku kapitan Nemo dokonał obserwacji słońca i ogłosił triumfalnie, że dotarli do bieguna południowego. Rozwinął czarną flagę z literą "N" i wygłosił uroczystą proklamację, obejmując te ziemie w posiadanie we własnym imieniu.
Ja zaś, kapitan Nemo, 21 marca 1868 roku dotarłem do bieguna południowego pod dziewięćdziesiątym stopniem i obejmuję w posiadanie te strony globu, dorównywające szóstej części znanych lądów.
Podczas powrotu "Nautilus" został uwięziony w lodowym tunelu po przewróceniu się ogromnej bryły lodu. Sytuacja była dramatyczna - okręt był zablokowany, a zapasy powietrza wystarczały tylko na dwa dni. Załoga rozpoczęła heroiczną walkę z lodem, wycinając ogromny otwór pod okrętem. Ned Land, mimo wcześniejszych konfliktów z kapitanem, zgłosił się na ochotnika do ciężkiej pracy.
Gdy ręczne cięcie okazało się zbyt wolne, a powietrze stawało się coraz bardziej zatruty dwutlenkiem węgla, kapitan Nemo zastosował ostateczny plan. Wykorzystał masę "Nautilusa" do zmiażdżenia ostatniej warstwy lodu, a następnie okręt gwałtownie się wynurzył. Aronnax, na skraju śmierci z uduszenia, został uratowany przez Neda i Conseila, którzy dzielili się z nim ostatnimi atomami powietrza.
Powrotna podróż i zemsta kapitana Nemo
"Nautilus" powrócił na Ocean Atlantycki, ale kapitan Nemo stał się coraz bardziej ponury i odosobniony. Ned Land, sfrustrowany długą niewolą, planował ucieczkę. Podczas podróży okręt napotkał stado wielorybów, a następnie kaszalotów. Kapitan Nemo, uważając kaszaloty za okrutne stworzenia, zaatakował je "Nautilusem", używając stalowej ostrogi jako broni. Była to brutalna rzeź, która wzbudziła obrzydzenie Neda Landa.
Podczas walki z gigantycznymi mątwami w wodach antylskich zginął jeden z towarzyszy kapitana Nemo, co pogrążyło go w głębokim smutku. "Nautilus" przez dziesięć dni dryfował bez celu, odzwierciedlając wewnętrzny stan dowódcy. Załoga została świadkiem podwodnego pogrzebu na koralowym cmentarzu, gdzie zmarły został pochowany wśród polipów, bezpieczny "od rekinów i od ludzi".
Kulminacyjnym momentem była konfrontacja z okrętem wojennym, który otworzył ogień do "Nautilusa". Kapitan Nemo, wpadając w furię, zaatakował pancernik, przeszywając go na wylot stalową ostrogą. Okręt wojenny eksplodował i zatonął z całą załogą. Aronnax zobaczył kapitana Nemo płaczącego przed portretem młodej kobiety i dwojga dzieci, co ujawniło prawdziwe źródło jego nienawiści i żądzy zemsty.
Maelstrom i ostateczna ucieczka
"Nautilus" pędził z szaleńczą prędkością przez mgliste wody północne, prawdopodobnie w stronę Morza Norweskiego. Ned Land przygotował plan ucieczki, przenosząc potajemnie żywność i wodę do czółna. Wieczorem, gdy mieli uciekać, usłyszeli krzyk załogi: "Maelstrom!" - "Nautilus" wpadł w najniebezpieczniejszy wir Morza Norweskiego.
W ostatniej chwili czółno zostało wyrwane z łożyska i wpadło w środek wiru. Aronnax uderzył głową o żelazny przedmiot i stracił przytomność. Cudownie ocaleli wszyscy trzej - obudzili się w chacie rybaka na wyspach Loffoden w Norwegii. Los "Nautilusa" i kapitana Nemo pozostał nieznany. Aronnax żywił nadzieję, że potężny okręt przetrwał otchłań, a jego dowódca kontynuuje podwodne badania, zapomniawszy o zemście.