shakespeare/krol-lear
Krótkie streszczenie
Starożytna Brytania. Król Lear postanowił podzielić swoje królestwo między trzy córki i zrzec się władzy.
Zażądał od córek publicznych wyznań miłości. Goneril i Regan złożyły fałszywe, kwieciste deklaracje i otrzymały swoje części królestwa. Najmłodsza Kordelia odmówiła pochlebstw, mówiąc, że kocha ojca zgodnie z powinnością. Rozgniewany król wydziedziczył ją i wygnał hrabiego Kenta, który jej bronił. Król Francji poślubił Kordelię mimo braku posagu.
Równocześnie bękart Edmund sfałszował list, aby oczernić swojego prawowitego brata Edgara przed ojcem, hrabią Gloucester. Edgar zmuszony do ucieczki przebrał się za szaleńca. Król zamieszkał najpierw u Gonerili, która wraz z mężem ograniczała jego przywileje. Gdy Lear zaprotestował, przeklął córkę i udał się do Regany.
Regan wraz z mężem Cornwall również odrzucili ojca. Obie siostry żądały pozbycia się jego rycerzy. Wstrząśnięty niewdzięcznością córek, Lear wybiegł w burzę i zaczął popadać w szaleństwo. Kent w przebraniu służył królowi, a towarzyszył im Błazen. W szałasie spotkali Edgara udającego obłąkanego.
Gloucester próbował pomóc królowi, ale Edmund zdradził ojca. Cornwall i Regan brutalnie wyłupili Gloucesterowi oczy i wyrzucili go. Cornwall został śmiertelnie raniony przez sługę. Oślepiony hrabia dowiedział się o niewinności Edgara, który nie ujawniając tożsamości, poprowadził ojca. Kordelia przybyła z francuską armią ratować ojca. Lear odzyskał rozum i pojednał się z córką. W bitwie Brytyjczycy pokonali Francuzów. Edmund rozkazał zabić Leara i Kordelię w niewoli. Edgar pokonał Edmunda w pojedynku. Goneril otruła Reganę i popełniła samobójstwo. Gloucester zmarł, nie wytrzymawszy emocji spotkania z synem.
O wyjcie, wyjcie! Kamienni z was ludzie! Gdybym miał wasze języki i oczy, tak bym ich użył, żeby niebo pękło! Ach, ona znikła na zawsze! Na zawsze!
Lear wniósł martwe ciało Kordelii, która została powieszona w więzieniu. Starzec nie mógł pogodzić się ze śmiercią ukochanej córki i zmarł przy jej ciele. Kent zapowiedział, że wkrótce podąży za swoim panem.
Szczegółowe streszczenie według aktów i scen
Tytuły aktów i scen są redakcyjne.
Akt 1. Podział królestwa i początki tragedii
Scena 1. Podział królestwa i wygnanie Kordelii
Król Lear postanowił podzielić swoje królestwo między trzy córki i zrzec się władzy, zachowując jedynie tytuł królewski. Przed dworem ogłosił, że każda z córek ma publicznie wyznać swoją miłość do ojca, a ten, która pokocha go najbardziej, otrzyma największą część królestwa.
Goneril, najstarsza córka, wygłosiła kwieciste przemówienie o swojej bezgranicznej miłości do ojca.
Kochać i milczeć... Więcej cię kocham niż język wypowie, więcej niż światło, niż powietrze, wolność, więcej niż wszystkie świata tego skarby
Podobnie postąpiła Regan, druga córka, która również złożyła przesadne deklaracje miłości. Obie otrzymały swoje części królestwa. Gdy przyszła kolej na najmłodszą Kordelię, ta odmówiła fałszywych pochlebstw.
Z niczego nic rośnie... Nie mogę serca mego do ust podnieść! Kocham cię, panie, jak powinność każe, ni mniej, ni więcej.
Rozgniewany Lear wydziedziczył Kordelię i podzielił jej część między starsze siostry. Gdy hrabia Kent próbował bronić najmłodszej córki króla, Lear wygnał go z kraju. Król Francji, mimo braku posagu, poślubił Kordelię i zabrał ją do Francji.
Scena 2. Spisek Edmunda przeciwko Edgarowi
Edmund, bękart hrabiego Gloucestera, postanowił pozbyć się swojego prawowitego brata Edgara i przejąć jego dziedzictwo. Sfałszował list rzekomo napisany przez Edgara, w którym ten planował zabójstwo ojca.
Pokazał list ojcu, który uwierzył w zdradę Edgara. Edmund ostrzegł brata przed gniewem ojca i poradził mu ucieczkę. Edgar, nie podejrzewając podstępu, posłuchał rady i zbiegł z domu.
Scena 3. Goneril planuje pozbycie się ojca
Goneril poleciła swojemu marszałkowi, aby traktował króla Leara i jego rycerzy z mniejszym szacunkiem. Chciała sprowokować ojca do gniewu, aby mieć pretekst do ograniczenia jego swobód.
Scena 4. Lear u Gonerili; Kent w przebraniu; Błazen
Kent powrócił w przebraniu i pod imieniem Cajus podjął służbę u króla Leara. Król przybył do pałacu Gonerili ze swoim orszakiem stu rycerzy. Towarzyszył mu także Błazen, który mądrymi żartami komentował sytuację króla.
Goneril zarzuciła ojcu, że jego rycerze są rozpasani i żądała zmniejszenia ich liczby o połowę. Lear wpadł w gniew i przeklął córkę, życząc jej bezpłodności lub narodzin niewdzięcznego dziecka. Opuścił pałac Gonerili i udał się do Regany.
Scena 5. Lear udaje się do Regany
Lear wysłał Kenta z listem do Regany, zapowiadając swoje przybycie. Błazen przestrzegał króla, że druga córka nie będzie lepsza od pierwszej.
Akt 2. Intrygi Edmunda i odrzucenie Leara
Scena 1. Edmund kontynuuje spisek; Edgar ucieka
Edmund dowiedział się o przybyciu księcia Cornwall i Regany do zamku Gloucestera. Wykorzystał tę okazję do dalszego oszukiwania ojca. Zranił się i oskarżył Edgara o napaść, twierdząc, że brat próbował go zmusić do udziału w spisku przeciwko ojcu.
Gloucester uwierzył Edmundowi i wydał nakaz schwytania Edgara. Cornwall i Regan pochwalili Edmunda za lojalność i wzięli go pod swoją opiekę. Edgar, zmuszony do ucieczki, postanowił przebrać się za szaleńca zwanego biednym Tomem.
Scena 2. Kent w dybach; konflikt z Cornwallem
Kent spotkał marszałka Gonerili i wdał się z nim w bójkę. Cornwall i Regan kazali zakuć Kenta w dyby jako karę za zakłócenie porządku. Gloucester próbował bronić posłańca króla, ale książęta pozostali nieugięci.
Kent spędził noc w dybach, czytając list od Kordelii, która dowiedziała się o jego przebraniu i obiecywała pomoc w naprawieniu krzywd wyrządzonych ojcu.
Scena 3. Edgar staje się biednym Tomem
Edgar ukrył się w dziupli starego drzewa, ale wiedząc, że jest ścigany, postanowił całkowicie zmienić swoją tożsamość. Przemienił się w biednego Toma z Bedlam - nagiego żebraka udającego szaleńca, który błąka się po kraju, żebrząc o jałmużnę.
Scena 4. Lear odrzucony przez obie córki
Lear przybył do zamku Gloucestera i znalazł Kenta w dybach. Oburzony tym, że jego posłaniec został tak potraktowany, żądał wyjaśnień od Regany i Cornwall. Gdy książęta w końcu się pojawili, Regan poparła postępowanie siostry.
Przybyła także Goneril. Obie siostry zażądały od ojca całkowitego pozbycia się jego rycerzy, argumentując, że w ich domach jest wystarczająco służby. Lear, wstrząśnięty niewdzięcznością córek, wybiegł w nadchodzącą burzę.
Niewdzięczności, kiedy się w dziecka objawiasz postaci, hydniejszą jesteś od morskiej potwory! Niech niebios zemsta wszystkie swe pioruny wyrzuci na nią!
Akt 3. Burza, szaleństwo i okrucieństwo
Scena 1. Początek burzy; Kent i Dworzanin
Podczas straszliwej burzy Kent spotkał dworzanina króla. Dowiedział się, że Lear błąka się po stepie z Błaznem, walcząc z żywiołami. Kent przekazał dworzaninowi informacje o francuskiej inwazji i wysłał go do Dover z wiadomością dla Kordelii.
Scena 2. Lear w burzy z Błaznem
Lear stał na otwartym stepie, wzywając burzę, aby zniszczyła świat. Błazen próbował namówić go do powrotu i schronienia się przed żywiołami. Król jednak wolał znosić gniew natury niż niewdzięczność córek.
Czy to nie to samo, jak gdyby usta rozszarpać pragnęły tę rękę, która pokarm im przynosi? O lej, lej deszczu! Potop ten wytrzymam.
Kent odnalazł króla i zaprowadził go do schronienia. Lear zaczął odczuwać współczucie dla wszystkich biednych i bezdomnych, którzy muszą znosić takie burze bez dachu nad głową.
Scena 3. Gloucester mówi Edmundowi o liście z Francji
Gloucester zwierzył się Edmundowi, że otrzymał list o francuskiej inwazji i planuje potajemnie pomóc królowi Learowi. Edmund postanowił wykorzystać te informacje przeciwko ojcu, donosząc o jego planach Cornwallowi.
Scena 4. Lear spotyka Edgara jako biednego Toma
W schronieniu Lear, Kent i Błazen spotkali Edgara przebranego za szaleńca. Edgar udawał, że jest opętany przez diabły i opowiadał o swoich rzekomych grzechach. Lear, widząc nagiego żebraka, zaczął rozumieć prawdziwą naturę człowieka pozbawionego bogactw i pozycji społecznej.
Gloucester przybył z pochodnią, szukając króla. Nie rozpoznał własnego syna w przebraniu szaleńca. Zaprowadził całą grupę do bezpieczniejszego schronienia, ostrzegając przed niebezpieczeństwem ze strony Cornwall i Regany.
Scena 5. Cornwall otrzymuje informacje od Edmunda
Edmund przekazał Cornwallowi list od Gloucestera, dowodząc zdrady ojca. Cornwall mianował Edmunda nowym hrabią Gloucester i polecił mu znaleźć ojca, aby go aresztować.
Scena 6. Pozorowany sąd nad Goneril i Reganą
W schronieniu Lear, pogrążając się w szaleństwie, zorganizował pozorowany sąd nad swoimi córkami. Edgar jako biedny Tom i Błazen mieli być sędziami. Król oskarżał nieobecne córki o niewdzięczność i okrucieństwo.
Gloucester przybiegł z ostrzeżeniem o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Kent i Gloucester zanieśli śpiącego króla do bezpiecznego miejsca, kierując się w stronę Dover, gdzie czekała pomoc od Kordelii.
Scena 7. Gloucester traci oczy
Cornwall i Regan schwytali Gloucestera w jego własnym zamku. Oskarżyli go o zdradę i współpracę z Francuzami. Mimo że Gloucester był ich gościem, Cornwall brutalnie wyłupił mu jedno oko. Gdy jeden ze sług próbował powstrzymać księcia, Cornwall zabił go, ale sam został śmiertelnie raniony.
Regan wyłupiła Gloucesterowi drugie oko. Oślepiony hrabia dowiedział się od Regany, że to Edmund go zdradził, i zrozumiał, że Edgar był niewinny. Wyrzucili go z zamku, aby błądził po stepie jako ślepiec.
Akt 4. Konsekwencje zbrodni i zbliżająca się wojna
Scena 1. Edgar prowadzi ślepego Gloucestera
Edgar spotkał swojego oślepionego ojca, który błądził po stepie prowadzony przez starca. Nie ujawnił swojej tożsamości, ale podjął się prowadzenia ojca. Gloucester, pogrążony w rozpaczy, prosił o zaprowadzenie go na klif w Dover, planując popełnić samobójstwo.
Lepiej wzgardzonym być, a wiedzieć o tym, niż być wzgardzonym, a słuchać pochlebstwa... Nędzarz, któregoś w przepaść cierpień wwiało, nic ci nie winien.
Scena 2. Goneril wraca; Albany dowiaduje się prawdy
Goneril powróciła do domu z Edmundem. Jej mąż Albany dowiedział się o okrucieństwach popełnionych przez żonę i jej siostrę. Potępił ich postępowanie wobec ojca i oślepienie Gloucestera. Przybył posłaniec z wiadomością o śmierci Cornwall od ran zadanych przez własnego sługę.
Goneril ucieszyła się ze śmierci Cornwall, gdyż oznaczało to, że Regan została wdową i może teraz rywalizować z nią o względy Edmunda. Obie siostry zakochały się w nim i planowały pozbyć się swoich mężów.
Scena 3. Kent i Dworzanin o Kordelii
Kent spotkał się z dworzaninem w obozie francuskim. Dowiedział się, że Kordelia była głęboko wzruszona wiadomościami o cierpieniach ojca. Król Francji powrócił do kraju z powodu pilnych spraw, zostawiając Kordelię z armią.
Scena 4. Kordelia przybywa z armią francuską
Kordelia przybyła z francuską armią, aby przywrócić ojca na tron. Wysłała żołnierzy na poszukiwanie Leara, który błąkał się po okolicy w szaleństwie, ubrany w kwiaty i chwasty. Modliła się o uzdrowienie umysłu ojca.
Scena 5. Regan i Oswald; spisek listowny
Regan przechwyciła marszałka Gonerili, który niósł list do Edmunda. Próbowała przekonać go do swojej strony, oferując mu nagrodę za zabicie Gloucestera. Dała mu również pierścień dla Edmunda jako znak swoich uczuć.
Scena 6. Próba samobójstwa Gloucestera; szaleństwo Leara; Edgar zabija Oswalda
Edgar zaprowadził ojca na rzekomy klif, ale w rzeczywistości był to płaski teren. Gdy Gloucester skoczył, Edgar przekonał go, że cudem przeżył upadek z wielkiej wysokości i że diabeł, który go tam zaprowadził, został pokonany przez anioła.
Pojawił się szalony Lear, ubrany w kwiaty, wygłaszając mądre w swojej szaleńczości przemowy o naturze władzy i sprawiedliwości. Rozpoznał Gloucestera i rozmawiał z nim o okrucieństwie świata. Żołnierze Kordelii odnaleźli króla i zabrali go do obozu.
Marszałek Gonerili zaatakował Gloucestera, chcąc go zabić dla nagrody. Edgar stanął w obronie ojca i zabił napastnika. Znalazł przy nim list od Gonerili do Edmunda, w którym planowała zabójstwo swojego męża Albany.
Scena 7. Lear odzyskuje zmysły; pojednanie z Kordelią
Kordelia czuwała przy śpiącym ojcu w namiocie. Gdy Lear się obudził, początkowo myślał, że nie żyje. Stopniowo odzyskiwał zmysły i rozpoznał córkę. Przeprosił ją za krzywdy, które jej wyrządził, a ona wybaczyła mu z całego serca.
Akt 5. Ostatnia bitwa i tragiczny finał
Scena 1. Obóz brytyjski przed bitwą
W brytyjskim obozie Edmund dowodził wojskami. Obie siostry rywalizowały o jego względy - Regan jako wdowa mogła go poślubić, ale Goneril również pragnęła go dla siebie. Albany przybył z wojskiem, ale niechętnie walczył przeciwko Kordelii.
Edgar w przebraniu przekazał Albany list od Gonerili, dowodząc jej zdrady. Zapowiedział, że po bitwie stawi się rycerz, który udowodni prawdziwość oskarżeń przeciwko Edmundowi. Edmund planował pozbyć się Leara i Kordelii po zwycięstwie.
Scena 2. Bitwa; Lear i Kordelia jako jeńcy
Brytyjczycy wygrali bitwę. Lear i Kordelia zostali wzięci do niewoli. Król, pojednany z córką, nie przejmował się losem, cieszył się, że może być z nią razem. Edmund potajemnie wydał rozkaz zabicia ich obojga w więzieniu.
Scena 3. Pojedynek, śmierć sióstr i tragiczny koniec
Albany oskarżył Edmunda o zdradę. Edgar pojawił się jako nieznany rycerz i wyzwał Edmunda na pojedynek. Pokonał go śmiertelnie raniąc. Goneril, widząc upadek kochanka, otruła Regan i popełniła samobójstwo.
Edgar ujawnił swoją tożsamość i opowiedział o cierpieniach ojca. Gloucester nie wytrzymał wstrząsu spotkania z synem i zmarł z nadmiaru emocji. Umierający Edmund próbował odwołać rozkaz zabicia Leara i Kordelii, ale było już za późno.
Nie jest najgorzej, póki możem mówić: To jest najgorzej... Rodząc się, płaczemy, żeśmy na wielką błaznów przyszli scenę.
Lear wniósł martwe ciało Kordelii, która została powieszona w więzieniu. Starzec nie mógł pogodzić się z jej śmiercią. Kent ujawnił swoją tożsamość, ale Lear, złamany bólem, zmarł przy ciele ukochanej córki. Albany przekazał władzę Kentowi i Edgarowi, ale Kent zapowiedział, że wkrótce podąży za swoim panem.