balzac/corka-ewy
Krótkie streszczenie
Paryż, XIX wiek. Siostry Maria-Aniela i Maria-Eugenia wychowały się w surowym domu hrabiny de Granville, gdzie życie wypełniały modlitwy i nauki. Po zamążpójściu ich losy się rozeszły.
Maria-Aniela poślubiła hrabiego Feliksa de Vandenesse, który otoczył ją miłością i stworzył dla niej idealny świat. Jednak doskonałe szczęście zaczęło ją nudzić.
Na koncercie Maria poznała pisarza Raula Natana. Zakochała się w nim, widząc w nim wielkiego poetę. Rozpoczął się ich tajny romans - wymieniali listy i ukradkowe spojrzenia.
Natan ukrywał przed Marią, że żył z aktorką Floryną, która poświęciła dla niego cały majątek. Gdy pisarz znalazł się w kryzysie finansowym i próbował popełnić samobójstwo, Maria go uratowała. Pożyczyła czterdzieści tysięcy franków, by spłacić jego długi.
Kiedy ten papier znajdzie się w twych rękach, mnie już nie będzie... Hrabina nie dokończyła, zmięła papier nerwowym skurczem... pobiegła do siostry, pani du Tillet.
Feliks odkrył romans żony i postanowił otworzyć jej oczy. Na balu w Operze pokazał Marii prawdę o Natanie i Florynie. Maria odkryła listy miłosne w mieszkaniu aktorki i zrozumiała, że była oszukiwana. Feliks z szlachetnością pomógł żonie wyjść z tej sytuacji. Natan popadł w ruinę, a Maria, widząc go później na ulicy, poczuła tylko wstręt do człowieka, którego kiedyś idealizowała.
Szczegółowe streszczenie
Podział na rozdziały jest umowny.
Rodzinna drama sióstr Granville
W jednym z najpiękniejszych pałaców ulicy Neuve-des-Mathurins, o godzinie wpół do dwunastej wieczorem, dwie kobiety siedziały przed kominkiem buduaru. Maria-Aniela de Vandenesse, hrabina Feliksowa, płakała w objęciach swojej młodszej siostry Marii-Eugenii du Tillet. Obie siostry łączyła niezwykła więź, która przetrwała mimo różnic w ich małżeństwach i społecznych pozycjach.
Siostry wychowały się w posępnym pałacu dzielnicy Marais pod surowym okiem matki, hrabiny de Granville. Ich dzieciństwo było wypełnione praktykami religijnymi, naukami i szyciami dla ubogich. Nigdy nie chodziły do teatru, nie czytały romansów, nie rysowały nic poza postaciami o niemożliwej anatomii. Jedyną radością w ich życiu była muzyka, której uczył ich stary Niemiec Schmuke.
Po wyjściu za mąż siostry znalazły się w zupełnie różnych sytuacjach. Maria-Aniela poślubiła hrabiego Feliksa de Vandenesse, doświadczonego polityka i światowca, który otoczył ją troską i miłością. Maria-Eugenia natomiast wyszła za Ferdynanda du Tilleta, ambitnego bankiera, który traktował ją jak ozdobę swojej pozycji społecznej. Du Tillet kontrolował każdy aspekt życia żony, nie pozwalając jej na żadną samodzielność finansową czy osobistą.
Raul Natan - literacka sława i jego środowisko
Raul Natan był jedną z najgłośniejszych postaci literackich i politycznych Paryża. Chudy, wysoki mężczyzna o długich włosach i pooranej twarzy, syn żydowskiego bankruta, który ukrywał swoje pochodzenie. Był pisarzem, dramaturgiem i dziennikarzem, człowiekiem o olbrzymiej ambicji i niestałym charakterze.
Natan żył z Floryną, aktorką teatralną, która poświęciła dla niego swój majątek i karierę. Floryna była piękną kobietą o popielatych włosach i szarych oczach, sprytną i oddaną, która utrzymywała salon odwiedzany przez pisarzy, dziennikarzy i polityków. Mieszkanie Floryny było pełne przepychu i służyło jako neutralny teren dla różnych środowisk artystycznych i politycznych.
Mężczyzna, który byłby skłonny nim gardzić, podaje mu rękę, lękając się, iż może go potrzebować. Ma tylu przyjaciół, ilu pragnie nieprzyjaciół.
Wśród przyjaciół Natana znajdował się Emil Blondet, utalentowany ale leniwy pisarz i dziennikarz, który był przenikliwym obserwatorem życia politycznego. Natan prowadził życie pełne kontrastów - z jednej strony dążył do wielkości literackiej i politycznej, z drugiej popadał w finansowe kłopoty i musiał uciekać się do różnych kompromisów.
Spotkanie Marii i Natana w salonach
Na koncercie wydanym przez hrabinę de Montcornet pojawił się Raul Natan, wprowadzony przez Emila Blondeta. Maria-Aniela ujrzała go po raz pierwszy i doświadczyła gwałtownego wstrząsu. Natan, ubrany z niezwykłą starannością, wywarł na niej ogromne wrażenie swoją osobowością i talentem.
W salonach paryskich, szczególnie u margrabiny d'Espard i lady Dudley, Maria poznawała nowy świat intryg i zalotności. Te doświadczone kobiety, będące rzekomymi przyjaciółkami, celowo podsycały jej ciekawość wobec miłości i namiętności, opowiadając o różnicy między mężem a kochankiem.
Życie wypływa z gry dwóch sprzecznych pierwiastków: kiedy jednego z nich zbywa, żyjąca istota cierpi. Vandenesse, zadowalając wszystko, wyłączył z życia pragnienie.
Tajny romans i życie towarzyskie
Maria-Aniela, znudzona doskonałym szczęściem małżeńskim, zaczęła odczuwać potrzebę wzruszeń i namiętności. Jej mąż Feliks, doświadczony światowiec, stworzył dla niej idealny świat, ale właśnie ta doskonałość stała się przyczyną jej tęsknoty za czymś więcej.
Oto, jak się zdaje, wiekuiste znaczenie symbolicznego węża, do którego Ewa zwróciła się prawdopodobnie z nudów. Położenie pani de Vandenesse da się wytłumaczyć bez figur biblijnych.
W Operze Maria i Raul wymienili pierwsze znaczące spojrzenia. Natan, zafascynowany czystością i niewinnością hrabiny, zaczął ją adorować z daleka. Maria natomiast odkryła w nim poetę i wielkiego człowieka, którego chciała wspierać i chronić. Ich romans rozwijał się w atmosferze tajemnicy, składając się z ukradkowych spojrzeń, krótkich rozmów i namiętnych listów.
Natan prowadził podwójne życie - z jednej strony był kochankiem Floryny, z którą dzielił codzienność i problemy finansowe, z drugiej adorował Marię jako idealną miłość. Dla hrabiny poświęcał swój czas i energię, uczęszczając na bale i przyjęcia, co kosztowało go ogromny wysiłek przy jego napiętym trybie życia dziennikarza i pisarza.
Czy możesz mi przysiąc — rzekła Maria — że nie należysz i nie będziesz nigdy należał do żadnej kobiety? — Zarówno nie byłoby w moim życiu czasu dla innej kobiety, jak nie byłoby dla niej miejsca w mym sercu.
Maria uwierzyła w szczerość Natana i oddała mu swoje serce, nie wiedząc o istnieniu Floryny. Ich miłość była czysta i idealna, składała się z duchowych uniesień i romantycznych marzeń. Hrabina widziała w Raulu geniusza, który potrzebuje jej wsparcia i miłości, aby osiągnąć wielkość.
Krach finansowy i próba samobójstwa Natana
Natan założył dziennik polityczny wraz ze wspólnikami - adwokatem Massolem i bankierem du Tilletem. Nie zdawał sobie sprawy, że du Tillet, mąż siostry Marii, celowo prowadził go do ruiny finansowej, aby wyeliminować go jako konkurenta politycznego. Floryna poświęciła swój cały majątek na założenie dziennika, sprzedając wszystkie swoje kosztowności.
Kiedy nadszedł termin spłaty weksli, du Tillet zażądał natychmiastowej zapłaty. Natan znalazł się w desperackiej sytuacji finansowej, groziło mu więzienie za długi. Nie mogąc znieść myśli o upadku i hańbie, postanowił popełnić samobójstwo. W redakcji dziennika próbował się zatruć gazem z piecyka.
Maria, która otrzymała pożegnalny list od Natana, pobiegła do redakcji i znalazła go nieprzytomnego. Uratowała mu życie, przewożąc do hotelu i sprowadzając lekarza. W tej dramatycznej chwili Natan zwierzył się jej ze wszystkich swoich problemów finansowych i desperacji.
Ocalenie ukochanego i kryzys rodzinny
Maria postanowiła za wszelką cenę uratować Natana od ruiny finansowej. Zwróciła się do siostry Eugenii z prośbą o pomoc. Eugenia, mimo własnych problemów z despotycznym mężem, zgodziła się pomóc i skierowała siostrę do baronowej de Nucingen, żony wpływowego bankiera, która mogła pożyczyć potrzebne czterdzieści tysięcy franków.
Aby zabezpieczyć pożyczkę, Maria potrzebowała podpisów na wekslach. Udała się do starego Schmukego, swojego dawnego nauczyciela muzyki, który mieszkał w nędzy na czwartym piętrze starego domu. Schmuke, wzruszony wizytą swojej dawnej uczennicy, bez wahania podpisał wszystkie papiery, nie rozumiejąc ich treści, ale ufając Marii bezgranicznie.
Baronowa de Nucingen przyjęła hrabinę bardzo uprzejmie i bez zbędnych pytań wypłaciła żądaną sumę w zamian za weksle podpisane przez Schmukego i list gwarancyjny od Marii. Dzięki temu Natan mógł spłacić swoje długi i uniknąć więzienia.
Tymczasem du Tillet zaczął podejrzewać, że jego żona pomaga siostrze w jakiejś tajemniczej sprawie. Kiedy dowiedział się, że długi Natana zostały spłacone, wpadł w furię, zdając sobie sprawę, że jego plany zostały pokrzyżowane. Eugenia musiała stawić czoła gniewowi męża, ale nie zdradziła tajemnicy siostry.
Eugenia, przerażona konsekwencjami swojego czynu i obawiając się o przyszłość siostry, postanowiła zwierzyć się hrabiemu Feliksowi z całej prawdy. Opowiedziała mu o miłości Marii do Natana i o finansowej pomocy, jakiej udzieliły pisarzowi. Feliks przyjął te wiadomości ze spokojem, ale natychmiast zaczął działać, aby uratować żonę przed skandalem.
Jeżeli chcesz, nie będę nigdy wiedział nic — odparł. — Znalazłaś się nad urwiskiem, moje dziecko, trzeba cię wydobyć, pomyślałem już o tym.
Feliks odkupił weksle od baronowej de Nucingen i spalił je wraz z listem gwarancyjnym żony. Następnie opracował plan, który miał otworzyć Marii oczy na prawdziwą naturę Natana i jego podwójne życie. Postanowił zabrać żonę na bal w Operze, gdzie miała sama przekonać się o związku Natana z Floryną.
Demaskacja podwójnego życia na balu w Operze
Na balu w Operze Feliks, przebrany za kobietę, wraz z zamaskowaną Marią podeszli do Natana, który spacerował z Floryną. Feliks ostrzegł Natana, że Maria jest na balu i go obserwuje, co sprawiło, że pisarz porzucił aktorkę i pobiegł szukać hrabiny. Maria natomiast podeszła do Floryny i ostrzegła ją, że jej miłość jest w niebezpieczeństwie.
Floryna, początkowo nieufna, zgodziła się pojechać do swojego domu, aby sprawdzić, czy rzeczywiście Natan ma jakieś sekrety przed nią. W mieszkaniu aktorki Feliks wskazał na tajemniczą teczkę, do której Floryna nigdy nie miała dostępu. Wściekła aktorka przecięła zamek brzytwa Natana i odkryła w środku listy miłosne Marii.
Floryna wróciła z teczką... przecięła fałdy safianu. Otworzyły się, ukazując listy Marii. — Hoho, to naprawdę jakaś dama! Wygląda mi, że tam nie ma ani jednego błędu ortograficznego!
Floryna była wściekła, odkrywszy zdradę Natana. Przez cały czas, gdy ona poświęcała dla niego swój majątek i karierę, on romansował z arystokratką. Feliks zaproponował jej wymianę - listy Marii za pokwitowanie długu na czterdzieści tysięcy franków, które Natan podpisał na rzecz Schmukego.
Maria, która otrzymała swoje listy z powrotem, była zdruzgotana odkryciem prawdy o podwójnym życiu Natana. Zrozumiała, że przez cały czas była tylko jedną z kobiet w jego życiu, podczas gdy Floryna była jego prawdziwą towarzyszką, która dzieliła z nim wszystkie trudy i problemy.
Feliks wykazał się niezwykłą delikatnością i szlachetnością w traktowaniu żony. Nie robił jej wyrzutów, nie upokarzał jej, ale z mądrością doświadczonego człowieka pomógł jej zrozumieć, że była ofiarą własnych złudzeń i manipulacji innych kobiet. Spalił listy Natana do żony, nie czytając ich, aby oszczędzić jej wstydu.
Miłość, aż nazbyt często, z celu — staje się środkiem. Równocześnie obserwator... musiał uświadomić sobie, że zdolność do prawdziwej, bezwzględnej miłości... jest równie rzadkim, jak wszelki inny geniusz.
Maria zrozumiała, że jej miłość do Natana była iluzją, opartą na fałszywym obrazie, który sobie stworzyła. Natan okazał się nie wielkim poetą i szlachetnym człowiekiem, ale zwykłym karierowiczem, który wykorzystywał kobiety dla własnych celów. Hrabina poczuła wstręt do siebie i do całego towarzyskiego świata, który ją omamił.
Upadek Natana i wyzwolenie Marii
Natan, pozbawiony wsparcia finansowego i politycznego, szybko popadł w ruinę. Du Tillet przejął kontrolę nad dziennikiem, a pisarz stracił swoją pozycję w świecie literackim i politycznym. Jego kandydatura na posła zakończyła się fiaskiem, otrzymał zaledwie pięć głosów w okręgu wyborczym.
Maria, po powrocie z podróży do Włoch z mężem, ujrzała Natana na Polach Elizejskich w opłakanym stanie, idącego pieszo z Floryną. Mężczyzna, który kiedyś wydawał się jej wielkim poetą i geniuszem, teraz wyglądał żałośnie i budzil w niej jedynie wstręt. Zrozumiała, jak bardzo się myliła w swojej ocenie.
Natan ostatecznie skapitulował przed rzeczywistością i przyjął skromną posadę w ministerialnym dzienniku. Człowiek, który kiedyś atakował rząd i głosił rewolucyjne hasła, stał się posłusznym urzędnikiem, broniącym tych samych idei, które wcześniej zwalczał. Otrzymał nawet krzyż Legii Honorowej, z którego kiedyś drwił.